چهل حدیث گهربار از مولا امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام

چهل حدیث گهربار از مولا امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام

۱. توبه بعد از گناه

^{الإمام علیّ(ع)} : إن قارَفتَ سَیِّئَةً فَعَجِّل مَحوَها بِالتَّوبَةِ.

^{امام على(ع)}: اگر به گناهى آلوده شدى، بى درنگ آن را به توبه بشوى.

_{تحف العقول: ص ۸۱، حکمت نامه جوان، ص: ۱۴۶}

۲. اشتغال به عیب خود

^{الإمام علیّ(ع)} : مَن أبصَرَ عَیبَ نَفسِهِ شُغِلَ عن عَیبِ غَیرِهِ.

^{امام على(ع)}: هر که عیب خود را ببیند، از پرداختن به عیب دیگران، باز مى مانَد.

_{تحف العقول: ۸۸، میزان الحکمه، ج‏۸، ص: ۳۲۲.}

۳. ناامید نکردن گناهکار

^{الإمام علیّ(ع)} : لاتُؤیِس مُذنِباً، فَکم مِن عاکفٍ عَلى ذَنبِهِ خُتِمَ لَهُ بِخَیرٍ.

^{امام على(ع)}: هیچ گنهکارى را ناامید مکن. چه بسیار گناه آلوده اى که عاقبتى نیکو یافته است.

_{بحار الأنوار: ۷۷/ ۲۳۹/ ۱، میزان الحکمه، ج‏۹، ص: ۵۷۵.}

۴. پرهیز از نیرنگ

^{الإمام علیّ(ع)} : إیّاک والخَدیعَةَ فَإنَّها مِن خُلُقِ اللِّئامِ.

^{امام على(ع)}: از نیرنگ بپرهیز، که خوى فرومایگان است.

_{تحف العقول: ص ۹۸.}

۵. عزت مؤمن در گرو...

^{الإمام علیّ(ع)} : عِزُّ المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ.

^{امام على(ع)}: عزّت مؤمن، بى نیازى او از مردم است.

_{تحف العقول: ص ۸۸، دانش نامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن و حدیث، ج‏۲، ص: ۴۰۸}

۶. میانه روی اقتصادی

^{الإمام علیّ(ع)} : ما عالَ امرُؤٌ اقتَصَدَ.            ^{امام على(ع)}: مرد میانه رو، درویش ن    _{لخصال: ۶۲۰/ ۱۰، میزان الحکمه، ج‏۸، ص: ۳۴۷.}

۷. جلب روزی با صدقه

^{الإمام علیّ(ع)} : اِستَنزِلوا الرِّزقَ بِالصَّدَقَةِ.

^{امام على(ع)}: روزى را با صدقه دادن، درخواست کنید.

_{نهج البلاغة: الحکمة ۱۳۷، میزان الحکمه، ج‏۴، ص: ۴۴۳.}

۸. اندازه نگه داشتن در دوستی و دشمنی

^{الإمام علیّ(ع)} : أحبِب حَبیبَک هَوناً ما عَسى أن یَعصِیَک یَوماً ما و أبغِض بَغیضَک هَوناً ماعَسى أن یَکونَ حَبیبَک یَوماً ما.

^{امام على(ع)}: دوستت را چندان به اندازه دوست بدار که بسا روزى دشمنت شود، و دشمنت را چنان به قاعده دشمن دار که بسا روزى دوستت شود.

_{نهج البلاغة: الحکمة ۲۶۸، دانش نامه امیرالمومنین(ع)، ج‏۴، ص: ۳۷۸.}

۹. پند گرفتن از سرگذشت دیگران

^{الإمام علیّ(ع)} : اَلسَّعیدُ مَن وُعِظَ بِغَیرِهِ.

^{امام على(ع)}: نیک بخت آن کس است که از سرگذشت دیگرى پند آموزد.

_{الخصال: ۶۲۱/ ۱۰، میزان الحکمه، ج‏۵، ص: ۲۹۷.}

۱۰. دوری از معرض تهمت

^{الإمام علیّ(ع)} : مَن عَرَّضَ نَفسَهُ لِلتُّهَمَةِ فلایَلومَنَّ مَن أساءَ بِهِ الظَّنَّ.

^{امام على(ع)}: کسى که خود را در معرض تهمت قرار دهد، نباید بدگمانِ به خویش را سرزنش کند.

_{کنز الفوائد: ۲/ ۱۸۲، میزان الحکمه، ج‏۶، ص: ۵۷۲.}

۱۱. رفاه زدگی مایه غفلت

^{الإمام علیّ(ع)}: إیّاکم وَالتَّنَعُّمَ وَالتَّلَهِّیَ وَالفاکهاتِ؛ فَإِنَّ فی ذلِک غَفلَةً وَاغتِرارا.

^{امام على(ع)}: از نازپروردگى و خوش گذرانى و رفاه زدگى بپرهیزید؛ زیرا که اینها مایه غفلت و غرورند.

_{کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۱ ص ۵۱۶ ح ۱۴۸۲، دانشنامه قرآن و حدیث جلد هفدهم، صفحه: ۳۹۴.}

۱۲. تواضع در برابر ثروتمندان

^{الإمام علیّ(ع)}: مَن أتى غَنِیّا فَتَواضَعَ لَهُ لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دینِهِ.

^{امام على(ع)}: هر که نزد توانگرى رود و براى ثروتش به او تواضع نماید، دوْ سومِ دینش از بین رفته است.

_{نهج البلاغة: الحکمة ۲۲۸، دانشنامه قرآن و حدیث جلد هفدهم، صفحه: ۴۲۰.}

۱۳. ارکان توبه

^{الإمام علیّ(ع)}: التَّوبَةُ عَلى أربَعِ دَعائِمَ: نَدَمٌ بِالقَلبِ، وَاستِغفارٌ بِاللِّسانِ، وعَمَلٌ بِالجَوارِحِ، وعَزمُ أن لا یَعودَ.

^{امام على(ع)}: توبه، بر چهار ستونْ استوار است: پشیمانى در دل، آمرزش خواهى به زبان، تحقّق بخشیدن [به آن] در عمل، و تصمیم گرفتن به تکرار نکردن [گناه.]

_{کشف الغمة: ج ۳ ص ۱۴۱، دانشنامه قرآن و حدیث جلد هفدهم، صفحه: ۴۸۰.}

۱۴. گذشت و دادگری

^{الإمام علیّ(ع)}: شَیئانِ لا یوزَنُ ثَوابُهُما: العَفوُ وَالعَدلُ.

^{امام على(ع)}: دو چیز است که پاداش آنها وزن نمى شود: گذشت و دادگرى.

_{غرر الحکم: ح ۵۷۶۹، دانشنامه قرآن و حدیث جلد هجدهم، صفحه: ۲۳۸.}

۱۵. احترام به پدر

^{الإمام علیّ(ع)}: راعِ أباک، یَرعاک ابنُک.

^{امام على(ع)}: احترام پدرت را نگه دار تا فرزندت هم احترام تو را نگه دارد.

_{المواعظ العددیّة: ص ۵۶، دانشنامه قرآن و حدیث جلد هجدهم، صفحه: ۳۳۲.}

۱۶. شنونده غیبت

^{الإمام علیّ(ع)}: السّامِعُ لِلغیبَةِ کالمُغتابِ.

^{امام على(ع)}: شنونده غیبت، مانند غیبت کننده است.

_{غرر الحکم: ح ۱۱۷۱، دانشنامه قرآن و حدیث جلد هجدهم، صفحه: ۳۸۲.}

۱۷. اهمیت ترک گناه با توانایی

^{الإمام علیّ(ع)} : مَا المُجاهِدُ الشَّهیدُ فی سَبیلِ اللّهِ بِأَعظَمَ أجرا مِمَّن قَدَرَ فَعَفَّ.

^{امام على(ع)}: کسى که در راه خدا جهاد کند و شهید شود، اجرش بزرگ تر از کسى نیست که بتواند گناه کند و پاک دامنى ورزد.

_{نهج البلاغة: الحکمة ۴۷۴، دانشنامه قرآن و حدیث جلد هجدهم، صفحه: ۴۷۸.}

۱۸. نتیجه کار برای آخرت

^{الإمام علیّ(ع)}: یا أبا ذَرٍّ، مَن عَمِلَ لاِخِرَتِهِ کفاهُ اللّهُ أمرَ دُنیاهُ وآخِرَتِهِ.

^{امام على(ع)}ـ به ابو ذر ـ: اى ابو ذر! آن که براى آخرت کار کند، خداوند، کار دنیا و آخرتش را کفایت مى کند.

_{کنز الفوائد: ج ۲ ص ۶۸، دانشنامه قرآن و حدیث جلد هجدهم، صفحه: ۲۳۲.}

۱۹. انفاق کننده مانند مجاهد راه خدا

^{الإمام علیّ(ع)}: إِنَّ المُنفِقَ بِمَنزِلَةِ المُجاهِدِ فی سَبیلِ اللّهِ.

^{امام على(ع)}: انفاق کننده، به سان مجاهد در راه خداست.

_{الخصال: ص ۶۱۹ ح ۱۰، دانشنامه قرآن و حدیث جلد هجدهم، صفحه: ۵۰۰.}

۲۰. بنده آموزگار

^{الإمام علیّ(ع)}: أنَا عَبدُ مَن عَلَّمَنی حَرفًا واحِدًا.

^{امام على(ع)}: من بنده آن کسى هستم که حتّى یک حرف به من بیاموزد.

_{آداب المتعلّمین: ۷۴، علم و حکمت، جلد ۲ صفحه: ۶۲۶.}

۲۱. کودکی کردن با کودک

^{الإمام علیّ(ع)}: مَن کانَ لَهُ وَلَدٌ صَبا.

^{امام على(ع)}: هر کس فرزندى دارد، باید کودکى کند.

_{الکافی: ج ۶ ص ۵۰ ح ۴، حکمت نامه کودک، جلد ۱ صفحه: ۲۶۶.}

۲۲. حق فرزند بر پدر

^{الإمام علیّ(ع)}: حَقُّ الوَلَدِ عَلَى الوالِدِ أن یُحسِنَ اسمَهُ، و یُحسِنَ أدَبَهُ، و یُعَلِّمَهُ القُرآنَ.

^{امام على(ع)}: حقّ فرزند بر پدر، آن است که نام نیک بر او بگذارد و او را به نیکى تربیت کند و قرآن به او بیاموزد.

_{نهج البلاغة: الحکمة ۳۹۹، حکمت نامه کودک، جلد ۱ صفحه: ۱۶۲.}

۲۳. ناگهانی بودن مرگ

^{الإمام علیّ(ع)}: ما أنزَلَ المَوتَ حَقَّ مَنزِلَتِهِ مَن عَدَّ غَدا مِن أجَلِهِ.

^{امام على(ع)}: کسى که فردا را از عمر خود به شمار آورد، مرگ را در جایگاه شایسته اش قرار نداده است.

_{الکافی: ۳ / ۲۵۹ /۳۰، میزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۱۶.}

۲۴. دیدن امام علی(ع) هنگام مرگ

^{الإمام علیّ(ع)}: مَن أحَبَّنی وجَدَنی عندَ مَماتِهِ بحَیثُ یُحِبُّ، و مَن أبغَضَنی وجَدَنی عندَ مَماتِهِ بحَیثُ یَکرَهُ.

^{امام على(ع)}: هر که مرا دوست داشته باشد، در هنگام مرگش مرا آن گونه که خوشایند اوست بیابد و هرکه مرا دشمن داشته باشد، به هنگام مرگش مرا بدان گونه که ناراحت شود بیابد.

_{صحیفة الإمام الرِّضا: ۸۶ / ۲۰۳، میزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۳۰.}

۲۵. عامل فتنه ها

^{الإمام علیّ(ع)}: حُبُّ المالِ سَبَبُ الفِتَنِ.

^{امام على(ع)}: مال دوستى، سبب فتنه هاست.

_{غرر الحکم: ۴۸۷۱، میزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۵۰.}

۲۶. بزرگ ترین حسرت در قیامت

^{الإمام علیّ(ع)}: إنّ أعظَمَ الحَسَراتِ یَومَ القِیامَةِ حَسرَةُ رجُلٍ کسَبَ مالاً فی غیرِ طاعَةِ اللّهِ، فوَرِثَهُ رجُلٌ فأنفَقَهُ فی طاعَةِ اللّهِ سبحانَهُ، فدَخَلَ بهِ الجَنّةَ و دَخَلَ الأوّلُ بهِ النّارَ.

^{امام على(ع)}: بزرگترین حسرت ها در روز قیامت، حسرت مردى است که مالى را از راه ناروا به دست آورَد و آن را براى مردى به ارث گذارَد و او آن را در راه طاعت خداى سبحان خرج کند و به سبب آن به بهشت رود و آن اوّلى به واسطه آن به دوزخ رود.

_{نهج البلاغة: الحکمة ۴۲۹، میزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۷۲.}

۲۷. به یادگار گذاشتن کار خوب

^{الإمام علیّ(ع)} : لَم یَمُتْ مَن تَرَک أفعالاً یُقْتَدى بها مِن الخَیرِ.

^{امام على(ع)}: کسى که کارهاى خوبى از خود به یادگار گذارد که سرمشق دیگران باشد، نمرده است.

_{کنز الفوائد: ۱ / ۳۴۹، میزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۳۴.}

۲۸. نتیجه عشق

^{الإمام علیّ(ع)} : مَن عَشِقَ شیئا أعشى (أعمى) بَصَرَهُ، و أمرَضَ قَلبَهُ، فهُو یَنظُرُ بعَینٍ غیرِ صَحیحَةٍ، و یَسمَعُ باُذُنٍ غیرِ سَمیعَةٍ، قد خَرَقَتِ الشَّهَواتُ عَقلَهُ، و أماتَتِ الدنیا قَلبَهُ.

^{امام على(ع)}: هر که عاشق چیزى شود، دیده اش را کور گرداند و دلش را بیمار. در نتیجه با چشمى عیبناک بنگرد و با گوشى ناشنوا بشنود. شهوتها، خِرد او را از هم بدَرد و دنیا، دلش را بمیراند.

_{نهج البلاغة: الخطبة ۱۰۹، میزان الحکمه، جلد ۹ صفحه: ۵۳۷.}

۲۹. استغفار

^{الإمام علیّ(ع)}: عَجِبتُ لِمَن یَقنَطُ و مَعهُ الاستِغفارُ!

^{امام على(ع)}: در شگفتم از کسى که استغفار را با خود دارد و با این وصف نومید مى شود!

_{نهج البلاغة: الحکمة ۸۷، میزان الحکمه، جلد ۹ صفحه: ۵۷۳.}

۳۰. قناعت

^{الإمام علیّ(ع)}: مَن لم یُقنِعْهُ الیسیرُ لم یَنفَعْهُ الکثیرُ.

^{امام على(ع)}: کسى که اندک قانعش نکند، مال بسیار سودش ندهد.

_{بحار الأنوار: ۷۸ / ۷۱ /۳۳، میزان الحکمه، جلد ۹ صفحه: ۵۸۵.}

۳۱. اندیشه در نعمت های خدا

^{الإمام علیّ(ع)}: التَّفَکرُ فی آلاءِ اللّهِ نِعمَ العِبادَةُ.

^{امام على(ع)}: اندیشیدن درباره نعمتهاى خدا، چه نیکو عبادتى است.

_{غرر الحکم: ۱۱۴۷، میزان الحکمه، جلد ۹ صفحه: ۲۳۰.}

۳۲. ضربه زبان

^{الإمام علیّ(ع)}: ضَربُ اللِّسانِ أشَدُّ مِن ضَربِ السِّنانِ.

^{امام على(ع)}: ضربت زبان، دردناکتر از ضربت سرنیزه است.

_{بحار الأنوار: ۷۱ / ۲۸۶ /۴۲، میزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۲۶۴.}

۳۳. ذلت متکبر

^{الإمام علیّ(ع)}: مَن تَکبَّرَ علَى النّاسِ ذَلَّ.

^{امام على(ع)}: هر که بر مردم بزرگى فروشد، خوار شود.

_{بحار الأنوار: ۷۷ / ۲۳۵ /۳، میزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۳۴.}

۳۴. حساب شده سخن گفتن

^{الإمام علیّ(ع)}: کلامُک مَحفوظٌ علَیک مُخَلَّدٌ فی صَحیفَتِک، فاجعَلْهُ فیما یُزلِفُک.

^{امام على(ع)}: سخن تو، برایت نگهدارى و در کار نامه ات براى همیشه ثبت مى شود. پس آن را در چیزى به کار گیر که تو را [به خداوند] نزدیک مى سازد.

_{غرر الحکم: ۷۲۴۶، میزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۱۹۷.}

۳۵. دوری از چاپلوسی

^{الإمام علیّ(ع)}: إیّاک و المَلَقَ؛ فإنّ المَلَقَ لَیس من خَلائقِ الإیمانِ.

^{امام على(ع)}: از چاپلوسى بپرهیز که چاپلوسى از خصلت هاى ایمان نیست.

_{غرر الحکم: ۲۶۹۶، میزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۵۵۶.}

۳۶. دوری از زشت گویی

^{الإمام علیّ(ع)}: إیّاک و ما یُستَهجَنُ مِن الکلامِ؛ فإنّهُ یَحبِسُ علَیک اللِّئامَ و یُنَفِّرُ عنک الکرامَ.

^{امام على(ع)}: زنهار، از به زبان آوردن سخنان زشت؛ زیرا که فرومایگان را گرد تو جمع مى کند و گران مایگان را از تو مى رماند.

_{غرر الحکم: ۲۷۲۲، میزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۱۸۸.}

۳۷. خودپسندی

^{الإمام علیّ(ع)} : اَلعُجبُ رَأسُ الحَماقَةِ.

^{امام على(ع)}: خودپسندى، سرآغاز کم خِرَدى است.

_{غرر الحکم: ۳۴۸، میزان الحکمه، ج‏۷، ص: ۴۹.}

۳۸. منت

^{الإمام علیّ(ع)} : اَلمَنُّ یُفسِدُ الإحسانَ.

^{امام على(ع)}: منّت گذاشتن، عمل نیک را تباه مى کند.

_{غرر الحکم:۷۸۴.}

۳۹. غیبت نشانه نفاق

^{الإمام علیّ(ع)} : اَلغیبَةُ آیَةُ المُنافِقِ.

^{امام على(ع)}: غیبت کردن، نشانه انسان دوروست.

_{غرر الحکم:۸۹۹ ، میزان الحکمه، ج‏۸، ص: ۵۷۵.}

۴۰. مشورت

^{الإمام علیّ(ع)} : اَلاِستِشارَةُ عَینُ الهِدایَةِ.

^{امام على(ع)}: مشورت کردن، چشمه هدایت است.

_{غرر الحکم:۱۰۲۱، میزان الحکمه، ج‏۱۲، ص: ۵۹۱.}

۴۱. ضایع کردن فرصت

^{الإمام علیّ(ع)} : إضاعَةُ الفُرصَةِ غُصَّةٌ.

^{امام على(ع)}: تباه کردن فرصت، موجب اندوه است.

_{نهج البلاغة: الحکمة ۱۱۸، میزان الحکمه، ج‏۹، ص: ۹۶.}

۴۲. پاسخ احمق

^{الإمام علیّ(ع)} : اَلسُّکوتُ عَلَى الأحمَقِ أفضَلُ (مِن) جَوابِهِ.

^{امام على(ع)}: سکوت در برابر احمق، بهتر از جواب دادن به اوست.

_{غرر الحکم:۱۱۶۰، میزان الحکمه، ج‏۳، ص: ۲۳۸.}